September 2023: een Leefbuurtplan voor de Palokewijk

In september 2023 werd het Leefbuurtplan voor de hele Palokewijk goedgekeurd op de gemeenteraad. Daar was in de vorige maanden aan gewerkt door de buurt, het gemeentebestuur en studiebureau VECTRIS. 

De ‘Leefbuurten’ waren een initiatief van het Team Vlaamse Bouwmeester i.s.m. Fietsberaad, Agentschap Binnenlands Bestuur en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bart Somers. Het idee ontstond voor de periode van de coronacrisis. De afwezigheid van het, anders constant aanwezige, gemotoriseerd verkeer zorgde er namelijk voor dat veel bewoners hun eigen buurt hebben herontdekt. Er was minder geluidsoverlast en meer ruimte voor fietsers en voetgangers op het openbaar domein. Bewoners kwamen ook meer naar buiten en het besef groeide dat de openbare ruimte misschien toch niet enkel voor de auto was.

Klachten over doorgaand verkeer en onveiligheid door hoge snelheid waren weerkerende klachten uit de Palokewijk.  Daarenboven komt er steeds meer een bewustzijn dat er ingezet moet worden op waterinfiltratie en hittebestrijding. We leven namelijk in tijden van extremen met hevige regenbuien en lange droogteperiodes. Ook dat had de Palokewijk aan den lijve ondervonden in de zomer van 2021. Dit komt mede door de sterke verharding van het openbaar en privé domein. Ook het ruimtebeslag door parkeren van inwoners van buiten de wijk deed zich voor.

Maar niet alleen het oplossen van problemen was een uitdaging van het Leefbuurtplan, ook het nastreven van een meer leefbare buurt met meer ruimte voor spel en ontmoeting en meer groen dat ook nog eens vogels, vlinders en bijen aantrekt.     

In het masterplan bleek het mogelijk om meer dan de helft van de verharding weg te nemen en te vergroenen of te vervangen door waterdoorlatende verharding.

Tijdens het proces werd met de wijk besproken in welke straten enkelrichting nuttig zou zijn  en tot waar de blauwe zone zich zou moeten uitstrekken. Er was ook een vraag voor deelwagens. 

Naar een uitvoering : Fase 1 werd  bepaald door noodzaak en samenhang (najaar 2023)

Onder andere de Marie-Henriettelaan en de Sint-Antoniuslaan waren prioritair voor de heraanleg, omwille van de slechte staat van het wegdek en/of de riolering. Uit de opmaak van het Leefbuurtplan, ontdekten we dat de brede André Waucquezlaan (één van de lager gelegen straten van de wijk) veel ruimte bood voor vergroening en waterbuffering voor het afstromend water van de straten op de helling (zeg maar vallei van de vroegere Moortebeek). Het is als het ware het strategische project waarop de rest van de aanleg kan verder bouwen.  Samen met de Marie-Louiselaan bleek dat een samenhangende eerste fase op te leveren. Al deze straten zullen een woonerf-statuut krijgen. Dat betekent dat actieve weggebruikers en gemotoriseerd verkeer (traag) dezelfde verkeersruimte delen en dat parkeren alleen kan op de aangeduide plaatsen. 

In het najaar van 2023 werd de opdracht gegeven om voor die fase een concreet en gedetailleerd ontwerp op te maken.  

2024: Het jaar van de blauwe zone (en verkiezingen)

Uit overleg met de buurgemeente Sint-Jans-Molenbeek bleek dat er een betalende zone voor parkeren zou komen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het was te voorzien dat er dan een verschuiving van de parkeerdruk zou ontstaan richting Dilbeek. Uit een eerder parkeeronderzoek en observaties van buurtbewoners was zoiets al aan de gang door camoinettes die s’ avonds  en ‘s nachts in de wijk kwamen parkeren om de lage emissiezone in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te ontwijken. 

Om die druk af te wenden was een blauwe zone een antwoord in combinatie met de invoering van bewonerskaarten voor de eigen bevolking. Er werd samen met de wijk een inschatting gemaakt tot waar die blauwe zone zou moeten ingevoerd worden. Tegelijkertijd wou men ook nog ruimte voor parkeren van de eigen bezoekers die langer dan twee uur zouden willen blijven.   

2024 : Quick win Moortebeekstraat

In het Leefbuurtplan werd bepaald dat de Moortebeekstraat een wijkontsluitingsweg was met zone 30 statuut en minstens aan één zijde van de weg voetpaden. Uit de tellingen was gebleken dat deze weg frequent gebruikt wordt door voetgangers en fietsers. Ook de jongeren uit de wijk gebruiken deze weg als zij bv. naar de Scouts gaan. Dat was dan ook als quick win aangeduid in het masterplan. In het najaar van 2024 werd dit uitgevoerd. 

Vervolgens werd het project voorbereid om deelwagens in de wijk te voorzien. Omdat die wagens elektrisch rijden vergde dat ook de aanleg van leidingen voor laadpalen. Die werken waren klaar in februari 2025. 

Tenslotte werd in het najaar een parkeeronderzoek gedaan om de overblijvende parkeerbehoefte per straat te kennen (na invoering van de blauwe zone) en mogelijke verschuivingen van de parkeerdruk naar andere straten.

Meer uitleg over de evaluatie van de blauwe zone zal toegelicht worden op het infomoment in mei en achteraf op de doemeepagina verschijnen. 

2025: Nieuw gemeentebestuur gaat verder met Fase 1 ‘Leefbuurtplan’ 

Het nieuw gemeentebestuur (met dezelfde schepen van openbare werken) herbevestigt dat men verder wil gaan met de realisatie van de eerste fase.

Studiebureau VECTRIS vertaalde de principes van het Leefbuurtplan in een concreet en gedetailleerd voorontwerp voor de straten van fase 1. Uit het parkeeronderzoek kon het aantal parkeerplaatsen per straat afgeleid worden en dit werd in de plannen verwerkt. Er werd ook onderzocht waar de rijweg moest liggen om alle opritten en garages bereikbaar te houden en hoe de paden naar de voordeur konden aangesloten worden zodat ze in principe voor iedereen (inclusief gebruikers van rolstoelen, rollators, kinderwagens en trolleys) toegankelijk worden. 

Studiebureau Evolta gaat met dit plan aan de slag voor de berekening van de buffer- en infiltratiecapaciteit van de groene bermen van de straten.

Parallel daaraan gaat de gemeente met die voorontwerpen in overleg met de nutsmaatschappijen om de voorgestelde maatregelen zoals wadi’s (een uitholling in een berm waar water in gebufferd kan worden en infiltreren in de grond), inplanting van bomen en verlichtingspalen af te toetsen aan de ligging van de leidingen.  Daarnaast wordt bekeken of zij aanpassingen moeten doorvoeren voorafgaand aan de definitieve heraanleg.  Met Farys (de beheerder van het rioleringsnet) wordt een kostenverdeling uitgeklaard. Daartoe werd een voorlopige raming gemaakt door Evolta.  Zij denken ook na over hoe de werken zelf gefaseerd kunnen aangepakt worden.

Na deze technische fase is er opnieuw mogelijkheid voor overleg met de bewoners.

April 2025: Afstemming met de werkvennootschap

De gemeente Dilbeek heeft de eerste gesprekken gevoerd met de werkvennootschap om de minder-hinder van de werken afrittencomplex 13 - N8 in te schatten op de omliggende wijken. 

Mei 2025: Infomoment buurtbewoners

In het voorjaar en zonder tegenslag in het overleg met nutsmaatschappijen, wordt een infomoment gepland waar bewoners kunnen kennismaken met het totaalplan van fase 1, maar ook concreet hoe de aansluiting van hun woning op de straat wordt voorzien.

Dat zou ter plaatse in de wijk georganiseerd worden op een zaterdag in mei waar per straat een tijdsblok voorzien wordt voor overleg met gemeente en studiebureau. (Meer uitleg volgt nog.)

Op basis van de opmerkingen van het infomoment wordt het voorontwerp afgewerkt en voorgelegd aan de gemeenteraad om daarna een omgevingsvergunning aan te vragen.

Parallel  aan die periode gaat een ‘afkoppelingsambtenaar’ aan de slag die bij alle bewoners nagaat hoe de huisaansluitingen van regenwater afgekoppeld kunnen worden van de riolering. Mogelijk willen bewoners ook zelf delen van hun verharding opbreken en een regenput of wadi aanleggen. 

Mei 2025: Project Kasterlindenstraat - Palokestraat

De eerste contacten worden gelegd met de gemeente Sint-Jans-Molenbeek om de opstart van de studiefase omtrent het project Kasterlindenstraat - Palokestraat te bespreken.  

2026: Uitvoering fase 1

Hopelijk kunnen de nutsmaatschappijen hun voorafgaande werken inplannen tegen het najaar 2025 en voorjaar 2026, zodat de werken kunnen starten in 2026.

Over die concrete timing kunnen we nu nog geen informatie geven, maar dat zal ruim op voorhand gebeuren.

De aanleg van het ontbrekende voetpad in de Moortebeekstraat werd vandaag afgerond. Hiermee werd de eerste quick-win gerealiseerd van het leefbuurt Palokeplan!